De stad als concertzaal
Van een eerste ontmoeting in een klokkentoren tot masterdiploma’s, wedstrijden, lesgeven en een muzikaal gezin — deze beiaardiers delen hun verhaal over een leven dat voornamelijk in het teken van muziek staat. Een interview met Elena Sadina en Sergei Gratchev — de gezichten achter de prachtige carillonconcerten in de toren van onze basiliek.
Wie zijn wij
Wij zijn professionele musici met afgeronde conservatoriumopleidingen. Nadat wij in 1992 in Jaroslavl de eerste en tweede prijs wonnen op een internationale beiaardwedstrijd, werden wij uitgenodigd om te studeren aan de Koninklijke Beiaardschool in Mechelen. Daarna behaalden wij beiden een tweede masterdiploma muziek (Elena in Leuven, Sergej in Antwerpen). Tijdens onze studies werden wij laureaten van talrijke internationale competities in Nederland en België: Sergej werd laureaat van de Koningin Fabiolawedstrijd, Elena behaalde de eerste prijs in de internationale UNESCO-wedstrijd voor vrouwelijke beiaardiers.
Vandaag doceert Sergej aan de conservatoria van Antwerpen en Brussel, en Elena aan de beiaardschool in Mechelen. Twintig jaar geleden nam Elena het initiatief om binnen die school een kinderafdeling op te richten – de eerste ter wereld. Deze kindergroep trad op in radio- en televisieprogramma’s in verschillende landen. Voor het beiaardonderwijs aan kinderen ontwikkelde Elena een speciale lesmethode en gaf zij bundels met muziekstukken uit. Sinds 2000 zijn wij bovendien regelmatig gastprofessoren aan Amerikaanse universiteiten.
Muziek in het gezin
Wij hebben twee zonen. De ene werkt als notarieel jurist, de andere studeert klassieke saxofoon aan het Lemmensinstituut in Leuven. Allebei zijn ze ook beiaardier en prijswinnaar. Zoals wij vaak lachen: muziek is het enige waarvan wij zeker wisten dat wij het onze kinderen zouden kunnen aanleren.
Eerste ontmoeting met de beiaard
Onze eerste kennismaking met de beiaard was in de toren, toen de toenmalige directeur ons liet spelen. Omdat wij piano speelden, konden wij meteen melodieën proberen — en wat een gevoel gaf dat. Vanaf dat moment besloten wij ons volledig aan de beiaard te wijden. Het instrument bleef ons aantrekken: de rijke boventonen, de nagalm, de meditatieve resonantie van meerdere klokken tegelijk.
Een beiaardier ziet zijn publiek niet, maar speelt toch voor iedereen. De klank is overal in de stad hoorbaar. Dat maakt de beiaard tot het meest toegankelijke en democratische instrument: geen ticket, geen zaal, je loopt door de stad of zit in je tuin, en de beiaard speelt voor jou. Muziek maken gaat altijd gepaard met sterke emoties — zonder emotie is muziek geen muziek.
Repertoire en samenwerking
Wij houden erg van de composities van Jef Denyn: speciaal voor beiaard geschreven, met typische technieken. Soms spelen wij thematische programma’s, bijvoorbeeld voor Valentijnsdag of Halloween, met ook bekende filmmuziek en populaire liedjes. Samenwerken met andere musici vinden wij zeer verrijkend. Met een torenbeiaard is dat niet eenvoudig, maar dankzij de mobiele concertbeiaard in de beiaardschool kunnen wij elk jaar programma’s organiseren met studenten, in combinatie met andere instrumenten of zelfs orkest. Zelf spelen wij daarnaast piano, accordeon en (Sergej) gitaar; aan het conservatorium studeerden wij ook koor- en orkestdirectie.
De beiaard is een veeleisend instrument — technisch, akoestisch en fysiek. Je gebruikt handen én voeten; hoe zwaarder de klokken, hoe zwaarder het spel. Het weer speelt een rol: vooral de wind. De mooiste klank ontstaat op een heldere, windstille dag. Het concertprogramma hangt vaak samen met de gelegenheid, zoals Kerstmis of Sinterklaas, maar biedt ook ruimte voor populaire melodieën.
Een heel bijzonder moment was ons familieconcert in Amerika. Wij zijn met ons vieren beiaardier — waarschijnlijk de enige beiaardfamilie ter wereld — al is het niet altijd eenvoudig met één oefenklavier in huis.
Wat wij graag willen dat mensen weten
Tot slot willen wij graag dat mensen weten dat het niet (altijd) de automaat is die melodieën speelt. Die automaat geeft alleen korte melodietjes of het uur. Vaak zijn wij het zelf die vreugde proberen te brengen met ons spel
Wil je meer weten over het carillon van de H. Willibrordusbasiliek? Kijk dan hier